Virüsler

Bilgisayar Virs006c006500720069 Hakkında Kısa Bilgiler -------------------------------------------------------------------------------- * Virs0020006e00650064ir? Nasıl bulaşır? Bilgisayar virs006c006500720069, a006cıştığında bilgisayarınıza değişik sekillerde zarar verebilen bilgisayar programlarıdır. Bu programlar (ya da virs0020006b006f0064ları) a006cıştırıldığında programlanma şekline gr00650020bilgisayarınıza zarar vermeye başlar. Ayrıca, tm0020007600690072s0020006b006f0064ları (bilinen adıyla virs006c006500720029 bir sistemde aktif hale gei0072ildikten sonra o0026#287;alma (bilgisayarınızdaki diğer dosyalara yayılma, ağ z006500720069006eden diger bilgisayarlara bulaşma vb gibi) z0065006cliğine sahiptir. Bilgisayar virs006c006500720069nin popl0065007200200062ulaşma yollarından birisi "virs0020006b00610070mış bilgisayar programları" dır. Bu durumda, virs0020006b006f0064u bir bilgisayar programına (sz00200067elimi, sık kullandığınız bir kelime işlemci ya da beğenerek oynadığınız bir oyun programı) virs002000790061zan (ya da yayan) kişi tarafindan eklenir. By006c0065ce, virs006c00200062u programları a006cıştıran kullanıcıların bilgisayarları virs0020006b00610070abilirler. zellikle internet z006500720069006ede dosya arşivlerinin ne kadar sık kullanıldığını d&0023003300350031;n007200730065k tehlikenin boyutlarını daha da iyi anlayabiliriz. Virs006c0065006e006diş program a006cıştırıldığında bilgisayar virs0020006b006f0064u da, genellikle, bilgisayarınızın hafızasına yerleşir ve potansiyel olarak zararlarına başlar. Bazı virs006c00650072002c sabit diskinizin ya da disketlerinizin "boot sector" denilen ve bilgisayar her a&0023305;ldığında ilk bakılan yer olan kısmına yerleşir. Bu durumda, bilgisayarınız her a&0023305;ldığında "virs006c0065006e006diş" olarak a&0023305;lır. Benzer şekilde, kendini n0065006dli sistem dosyalarının (MSDOS ve windows ii006e COMMAND.COM gibi) peşine kopyalayan virs006c006500720020de vardır. -------------------------------------------------------------------------------- * Ka eşit bilgisayar virs002000760061rdır? Bilgisayar virs006c006500720069ni, genel olarak 2 grupta toplamak mm006b006e003a - Dosyalara bulaşan virs006c00650072000aBu gruba girenler, genellikle, kullanıcının a006cıştırdığı programlara bulaşır. Programların virs006c0065006e006desi iki yolla olur: Ya virs0020006b006f0064u bilgisayarın hafızasına yerleşmiştir ve her program a006cıştırılışında o programa bulaşır; ya da hafızaya yerleşmeden sadece "virs006c00200070rogram her a006cıştırılışında" etkisini gs00740065rebilir. Ancak, virs006c006500720069n o0026#287;u kendini bilgisayarın hafızasına yk006c00650072002e - Bilgisayarın sistem alanlarına bulaşan virs006c00650072000aBu gruba giren virs006c006500720020ise, bilgisayarın ilk a&0023305;ldığında kontrol ettiği z0065006c sistem alanlarına (boot sector) ve z0065006c sistem dosyalarına (command.com gibi) yerleşirler. Bazi virs006c006500720020ise her iki şekilde de zarar verebilir. Bazı virs006c00650072002c virs0020006100720061ma programları tarafindan saptanmamak ii006e bazı "gizlenme" teknikleri kullanırlar (Stealth Virs006c006500720069). Bazi tr0020007600690072s006c006500720020ise, a006cıştırıldığında kendine benzer başka virs006c006500720020r0065007400690072 (Polymorphic virs006c006500720029. -------------------------------------------------------------------------------- * Bilgisayar virs006c006500720069nin olasi zararları nelerdir? Bilgisayar virs006c006500720069, Ekraniniza can sıkıcı mesajlar &0023305;kararak a006cışmanızı bl00650062ilir/engelleyebilir. Bilgisayarınızın hafızasını ve/veya disk alanını kullanarak bu kaynaklara verimli olarak erişiminizi engelleyebilir. Kullandığınız dosyaların ie0072iklerini bozabilir/silebilir. Kullandığınız bilgisayar programlarını bozabilir, a006cışmalarını yavaşlatabilir. Sabit diskinizin tamamını ya da n0065006dli dosyaların olduğu kısımlarını silebilir. -------------------------------------------------------------------------------- * Virs006c006500720020sadece PC'lere mi bulaşır? Hayır, sadece PC'lere bulaşmaz; ancak en o006b dos ve windows işletim sistemi ile a006cışan PC'lere bulaştığını sy006c0065yebiliriz. Macintosh virs006c006500720069 de bir hayli yaygındır. Unix işletim sistemi ile a006cışan bilgisayarlarda virs002000620075006caşma vakaları olduka0020azdır. -------------------------------------------------------------------------------- * Virs006c006500720020nasıl bu kadar hızlı yayılıyor? Eskiden en sık karşılaşılan yol, bir bilgisayardan diğerine "disket" ile dosya aktarımı idi. Gn006d007ade ise, bilgisayar ağlarının olduka0020yoğun kullanılması, herkese a&0023305;k (anonim) dosya arşivleri ve internet z006500720069006edeki popl0065007200200065tkileşimli ortamlar (IRC, ICQ, Web gibi) virs006c00200070rogramların yayılması ii006e olduka0020uygun ortamlardır. Ayrıca, e-mail yoluyla gelen programların kontrolsz00200061006cıştırılması da bir başka potansiyel tehlike olarak karşımızdadır. -------------------------------------------------------------------------------- * "Truva atı" (Trojan Horse) nedir? Truva atı da aslında "virs002200200069006ce eşdeğer. Tek farkı, ilk anda aldığınız programın yararlı birşeyler yaptığını sanıyorsunuz ancak zararlı oldugunu daha sonra anlıyorsunuz. Sz00200067elimi, sadece bir virs002000620075006caştırmak ii006e yazılmış bir oyun programı. -------------------------------------------------------------------------------- * Virs006c006500720020programların yanında veri dosyalarını da bozabilir mi? Bazı virs006c00650072002c doğrudan data dosyalarını bozabilirler. Biro006b virs002c0020002e0044AT, .OVR, .DOC gibi a006cıştırılabilir olmayan dosyaları hedef alıp bozabilmektedir. Ancak bilgisayar virs006c006500720069 de bir e0026#351;it "bilgisayar programları" olduğundan, virs006e00200079ayılabilmesi ii006e mutlaka virs0020006b006f0064unun a006cışması lazım. Bu yz00640065006e002c sz00200067elimi bir dz00790061007a0026#305; ie0072en dosyanın (text) virs0020007400610026#351;ıma ihtimali yok. -------------------------------------------------------------------------------- * Macro virs0020006e0065dir? Bazı programların, uygulama ile birlikte kullanılan "kendi yardımcı programlama dilleri" vardır. Sz00200067elimi, popl0065007200200062ir kelime islemci olan "MS Word", "Macro" adı verilen yardımcı paketlerle yazı yazma sırasında bazı işleri otomatik ve daha kolay yapmanızı sağlayabilir. Programların bu z0065006cliğini kullanarak yazılan virs006c006500720065 "macro virs006c006500720069" adı verilir. Bu virs006c00650072002c sadece hangi macro dili ile yazılmışlarsa o dosyaları bozabilirler. Bunun en popl0065007200200076e tehlikeli r006e0065ği "Microsoft Word" ve "Excel" macro virs006c006500720069. Bunlar, ilgili uygulamanın macro dili ile yazılmış bir şekilde, bir word ya da excel kullanarak hazırladığınız dk006dana yerleşir ve bu dk006dana her girişinizde aktif hale gee0072. Macro virs006c006500720069, ilgili programların kullandığı bazı tanımlama dosyalarına da bulaşmaya (normal.dot gibi) a006cışır. By006c0065ce o programla olusturulan her dk006dan virs006c0065006e006diş olur. Microsoft Office (word, excel vb) macro virs006c006500720069 ile başetmek ve korunmak ii006e, http://www.microsoft.com/msoffice adresinde gerekli bilgiler bulunabilir. -------------------------------------------------------------------------------- * Bilgisayarımın virs0020006b00610070ıp kapmadığını nasıl anlarım? Bunu saptayan programlar var mı? Eger bilgisayarınıza virs002000620075006caşmışsa, bu durumda bilgisayarınızda "olağan dışı" bazı durumlar gz006c0065mleyebilirsiniz. Bazi virs006c00650072002c isimleri ile ilgili bir mesajı ekranınıza getirebilir. Bazıları makinanızın a006cışmasını yavaşlatabilir, ya da kullanılabilir hafızanızı azaltır. Bu son iki sebep sırf virs00200079007an00640065006e0020olmasa da gene de şp00680065006c0065nmekte fayda var. Bilgisayarınızın virs0020006b00610026#305;ip kapmadığını saptayan "anti-virs0022002000700072ogramları da var. Bu programlar, bilgisayarınızın virs0020006b00610070abilecek her tarafını (hafıza, boot sector, a006cıştırılabilir programlar, dk006danlar vb) tararlar. Bu programların virs0020007300610070tama yn00740065mleri 2 tr006c0064r: Kendi veritabanlarındaki virs006c006500720069n imzalarını (virs006e0020alışmasını sağlayan bilgisayar programı para0073ı) bilgisayarınızda ararlar. Programlarınızı, virs0020006f006c0061bilecek zararlı kodlara karşı analiz edebilirler. Gn006d007adeki popl0065007200200061nti-virs002000700072006fgramlarının veri tabanlarında binlerce virs00200069006d007aası ve bunların varyantları vardır. Bu veri tabanları, yeni &0023305;kan virs006c006500720069 de ekleyerek sık aralıklarla gn00630065006c006cenir. Bt006e00200076irs002000700072006fgramları 3 temel işleve sahiptir : - Virs0020004100720061ma, bulma (virus scanner) - Bulunan virs002000740065mizleme (virus cleaner) - Bilgisayarınızı virs006c006500720064en korumak ii006e bir koruyucu kalkan oluşturma (virus shielder) Virs0020006b0061006ckanları, bilgisayarınız her a&0023305;ldığında kendiliğinden devreye giren, ve her yeni program a006cıştırdığınızda, bilgisayarınıza kopyaladığınızda (başka bir bilgisayardan, internet z006500720069006eden, disketten vb) bunları kontrol eden ve tanımlayabildiği virs002000620075006cursa sizi uyaran ve virs002000740065006dizleme modl006e0020harekete gei0072ebilen aral0061rdır. Bazı popl0065007200200061nti virs002000700072006fgramları, r0065007400690063i şirketler ve web adresleri şunlardır : McAfee Associates, Inc. http://www.mcafee.com IBM Anitvirus http://www.av.ibm.com Norton Antivirus http://www.symantec.com F-Prot http://www.datafellows.com Thunderbyte Antivirus http://www.thunderbyte.com Bu programlar genellikle "shereware" dir. Bazilarının kısıtlı kullanımlı "freeware" sr006d006c0065ri de vardır. Macintosh, OS/2 ve Windows ii006e bu tip programları yerel Raksnet Tucows arşivinden de alabilirsiniz. Adresi: http://tucows.raksnet.com.tr -------------------------------------------------------------------------------- * Bilgisayarım virs006c0065006e0064i. Nasıl temizleyecegim? Bir programın virs006c0020006flduğundan şp00680065006c0065niyorsanız, yapacağınız ilk iş, o an kullandığınız tm0020007500790067ulamaları kapatmak, yaptığınız işleri saklamak. Ardından, bir antivirs002000700072006fgramı ile bilgisayarınızı (gerekirse disket(lerin)izi tarayın. Her zaman ii006e, kullandığınız antivirs002000700072006fgramının yeni bir sr006d006e 0065006c00640065 etmeye a006cışın. Eger bilgisayarınızın sistem alanları da etkilenmişse, bu durumda bilgisayarınızı kapatın. Ardından, bilgisayarınızı "temiz bir sistem disketi" ile a&0023305;n. Bu yz00640065006e002c her zaman by006c0065 bir disket bulundurmak faydalı olacaktır (windows95 ii006e Rescue Disk). Daha sonra, bir virs0020007400610072ama/temizleme programı ile bilgisayarınızı tarayın. -------------------------------------------------------------------------------- * Virs006c006500720064en korunma yolları nelerdir? En iyi korunma yolu, şp00680065006c0069 programları, gv0065006e006d0065diğiniz internet sitelerinden aldığınız programları hemen kontrol etmeden a006cıştırmamak. Dışarıdan bir program aldığınızda "MUTLAKA BİR VİRUS TARAYICI İLE" kontrol edin. Ancak, bu korunma n006c0065mi de yetmeyebilir. Virs006c006500720020yanında, a006cıştırdığınızda bilgisayarınızın n0065006dli dosyalarını silen, disklerinizi formatlamaya a006cışan ve ilk anda yararlı gibi gr006een (sz00200067elimi ilk anda bir oyun programı olduğunu sanırsınız) programlar da var. Bu programlar, genellikle, illegal programların bulundugu birtakım kontrolsz0020004600540050 sitelerinde, web sitelerinde bulunmaktadır. Bu tip programların dağıtıldığı n0065006dli yerlerden biri de haber gruplarıdır (usenet news). Aldığınız bir mailin sonuna eklenen ve "lt00660065006e0020ilişikteki kısa programı a006cıştırın, size o006b gz0065006c00200062ir yeni yıl kutlaması mesajı veriyor" gibi bir mesaj gr0072, eklenmiş programı alır ve a006cıştırırsanız başınız muhtemelen dertte olacak demektir. Programı alırsınız, ii006eden hi 0076irs002000260023305;kmaz. Ama, aldığınız program, a006cıştırıldığında, aslında makinanıza ciddi zararlar veren bir algoritmayı doğrudan a006cıştırıyor olabilir. Bu yz00640065006e002c o006b dikkatli olmak lazım. Son pişmanlik fayda etmiyor. nemli dosyalarınızın (sistem dosyaları, n0065006dli kişisel dosyalar vb) yedeklerini almaya a006cışın. Ve de sp00680065006c0069 bir şekilde aldığınız bir programı hemen silin. Bilgisayarınıza, eger imkanınız varsa, bir virs0020006b006f0072uyucu kalkan programı yk006c006500790069n. Bu da, sizi bir miktar koruyacaktır. Bu programların see006eekleri ile biraz oynayarak tam kullanımını &0023003287;renin. Bazıları, disk formatlama, dosya silme vb gibi konularda kullanıcıyı uyaran z0065006cliklere sahiptir. -------------------------------------------------------------------------------- * Internet'ten aldığım e-posta'dan bilgisayarım virs0020006b00610070abilir mi? Sadece dz002000790061007aı ie0072en bir e-postayı okumakla sisteminize virs002000660069006can bulaşmaz. Eger aldığınız e-posta ile birlikte bir "attachment (eklenmiş dosya)" varsa (eklenmiş dosya, herhangi bir a006cıştırılabilir (executible) dosya olabilir), mailinizi okuyup gelen dosyayı diskinize saklamakla "o dosya virs006c00200064ahi olsa" yine virs002000620075006caşmaz. Tabii, eklenmiş dosyayı a006cıştırırsanız ve o dosya da virs006c00200069se, sisteminize virs002000620075006caşabilir. Bu tamamen sizin sorumluluğunuz. Yıllar ii006ede mail programları olduka0020gelişmiştir. bazı z0065006c tekniklerle, mail ii006ee "doğrudan a006cıştırılabilir kod" ekleme olanağı vermektedir. Daha o006b yeni olan bu kullanım, tm00200070006f0074ansiyel virs002000730061006cdırılarına a&0023305;ktır. Dolayısıyla, size gelen bir maili okumadan n00630065, "konusuna" ve "kimden gn00640065rildiğine" ayrıca "uzunluğuna" bakıp ona gr00650020bir karar verebilirsiniz. Kullandığınız mail programı, bazı see006eeklerini degiştirirseniz, maili okumak ii006e at0026#305;ğınız anda, sizin onayınızı almadan, aslında bir program olan ilgili kod a006cışmaya başlayabilir. -------------------------------------------------------------------------------- * Internet'teki web sitelerine girdiğimde bilgisayarım virs0020006b00610070abilir mi? Hayır, bulaşmaz. web sayfalarını oluşturmada kullanılan HTML, sabit diske yazma/silme vb yapılmasına izin vermez. Bunun yanında, web sayfalarında o006b kullanılan Java ve JavaScript ile yazılmış web uygulamaları da diskinize kesinlikle hib0069rşey yazmaz, hib0069rşeyi silmez. Bu yz00640065006e002c gn006c rahatlığı ile web z006500720069006ede dolaşabilirsiniz. -------------------------------------------------------------------------------- * Internet'teki bir dosya arşivinden aldığım programlar virs006c0020006flabilir mi? Bunlar ne kadar gv0065006e006c0069? Gv0065006e0069006cir dosya arşivlerinden alınan programlarda virs0020006f006c006dası ihtimali yok denecek kadar azdır. Bunlar genellikle, popl0065007200200062ilgisayar dergilerinin arşiv siteleri; tanınmış yazılım şirketleri, yansıları dn00790061006e0026#305;n pek o006b yerinde tutulan Simtel, Cica, Tucows, Winsite gibi sitelerdir. Zaten bir siteye girdiginizde o sitenin muhteviyatı size bazı ipul0061rı verir. Eger illegal programların ve "crack" olarak adlandırılan bazı programların olduğu bir sitede iseniz virs006c00200070rogram alma ihtimaliniz son derece yk00730065006b002e